تاریخچه استفاده از استخر در ایران مربوط به دوران باستان میشود. آثار های باستانی و نقش ها نشان دهنده استفاده از آب و استخر در فرهنگ ایرانی از دوره های قدیمی می‌باشد.

ایران باستان

ایرانیان باستان از استخرها به عنوان بخشی از زندگی روزمره و برای نماد گذاری های دینی و هنری استفاده می‌کردند. در آن زمان به عنوان محل‌های مقدسی نیز شناخته می‌شدند. در دوران هخامنشیان (حدود سده پنجم تا دوم پیش از میلاد) استفاده از آبگرم‌ها و حوضچه‌ها اهمیت به خصوصی داشت.

اهمیت نگهداری از آب در این دوران و توجه ایرانیان باستان به کشاورزی استفاده از استخرها را توجیه می‌کند. بعضی از این استخرها با نام آبادی‌ها یا آبگرم‌ها نیز شناخته می‌شوند. این سازه‌ها معمولا دارای سیستم زیرزمینی بودند و به وسیله کانال‌های زیرزمینی و قنات‌ها آب به صورت مداوم تامین می‌شد. آب به طور معمول از چشمه‌ها یا رودخانه‌ها به آبادی منتقل می‌شد و در استخرها نگهداری می‌شد.

سیستم قنات

استفاده از استخر و آبگرم به تاریخ‌های دیرینه برمی‌گردد. سیستم قنات به منظور بهره‌وری بهینه ابداع شده بود تا آب مورد نیاز استخرها و حوضچه‌ها برای زراعت و مصارف روزانه مردم تامین گردد. سیستم قنات به عنوان یک شبکه آبرسانی سنتی توسط ایرانیان ساخته شده بود و به بهره برداری از منابع آب کمک می‌کرد. این سیسم مهندسی آبیاری معمولا در مناطق خشک استفاده می‌شد و آب را طی مسیرهای زیرزمینی به نزدیکی زمین‌های کشاورزی می‌رساند. سیستم مهندسی قنات این امکان را برای کشاورزان فراهم می‌کرد تا به صورت مستقیم از منابع آب استفاده کنند و سازماندهی بهتری در مناطق خشک و گرمسیر داشته باشند.

سازه آبی شوشتر

سازه آبی شوشتر با نام‌های آبادی‌های شوشتر یا آبگرم‌های شوشتر شناخته می‌شود. این سازه آبی یکی از سیستم‌های آبیاری سنتی است که در استان خوزستان قرار دارد. الگوی هندسی منحصر بفرد در این سازه آبی نشان می‌دهد اجداد ما دقت و دانش بالایی در زمینه آبیاری مهندسی داشتند. سیستم آبی سازه شوشتر به شبکه‌ای از قنات‌ها و حوضچه‌های باستانی اشاره دارد که برای تامین آب کشاورزی و مدیریت آب استفاده می‌شد.

دوران ایلخانی و صفوی

در دوران ایلخانی و صفوی استفاده از استخرها و حوضچه‌ها به عنوان مکانی فرهنگی و تفریحی رایج بود. انبارهای آب و سیستم‌های قنات برای تامین آب استخرها و باغ‌ها و استفاده روزمره مردم به کار گرفته می‌شدند. این دوره‌ها با شاهکارهای معماری و تزئینات باشکوه از مهمترین دوره‌ها در بکارگیری استخر می‌باشند.

دوران قاجار

اگر نگاهی به خانه‌های قدیمی بیاندازیم و گذشته را به خاطر بیاوریم می‌بینیم که در معماری اکثر این خانه‌های بخشی را به عنوان استخرهای کوچک و یا حوضچه اختصاص داده‌اند که این نشان از استفاده ایرانیان از استخرها و آب گرم‌ها دارد.

در این دوره، از استخرها به عنوان مکانی برای تفریح و خوش‌گذارنی استفاده می‌شد. اکثر شاهان قاجار در کاخ‌ها و خانه‌های خود بخشی را به این منظور اختصاص داده بودند.